آب صابون

خیلی سال پیش وقتی پدرم یک تیغه کشید  و نصف خانه بزرگمان را فروخت صاحب همسایه ای شدیم به نام آقای طلادار .

آقای طلادار تمام دارایی  اش را در تهران فروخته بود و اطراف شهرک ما یک کارگاه قطعه سازی راه اندخته بود . مردی بود فنی که علی القاعده با پدر شاعر مسلک من سنخیتی نداشت اما به واسطه دوستی مادرم و خانم طلادار بابا و آقای طلادار هم با هم رفاقتی به هم زدند و چند وقتی شدیم رفیق استخر و شب نشینی .

تابستان یکی از همان سالها بابا که دوست داشت من مرد کار و فنی باشم مرا فرستاد کارگاه آقای طلادار . شاگرد نبودم چون حقوقی به من نمی دادند اما یکماهی  هر روز لباس کار می پوشیدم و می رفتم کارگاه . قطعه خوردو می ساختند . من هم با یک مته سوراخکاری می کردم . کار پیچیده ای نبود . اولین بار همانجا اسم آب صابون را شنیدم . توی ظرف ریکای مصرف شده ای بود و برای خنک کاری روی قطعه در حال سوراخکاری می ریخیتم . اوایل فکر می کردم آب صابون را واقعا از صابون درست می کنند چون سفید رنگ و کمی هم چرب بود . کار فنی را هیچ وقت دوست نداشتم و با این وجود نمی دانم چرا رشته تحصیلی دانشگاهم مکانیک از آب در آمد .

فکر نمی کردم که هیچ وقت تا آخر عمر سر و کارم با آب و صابون بیفتد و راستش را بخواهید تا همین چند ماه پیش اصلا یادم رفته بود چنین ترکیبی اصولا وجود خارجی داشته است .  ولی امسال همان روزهای اولی که آمدم کارگاه و پشت دستگاه تراش ایستادم دوباره سرنوشت من و آب صابون را به هم رساند . خیلی توی تراشکاری تجربه نداشتم اما بودند افراد ناشی تر و بی تجربه تری که حتی اسم آب صابون را نشنیده باشند و یکروز وقتی به یکی از همان تازه کارها گفتم که برود و یک بیست لیتری آب صابون درست کند با تعجب از من پرسید آب صابون را با پودر صابون می سازند ؟ و من هم مجبور شدم مثل یک اوستای مجرب برایش توضیح بدهم که آب صابون یک محلول ترکیب شده از آب و یک روغن حل شونده است که برای خنک کاری استفاده می شودو  تنها دلیل وجه تسمیه اش همین سفید بودن و شباهتش به آب صابون است و لاغیر .

روزهای اول مصرف آب صابون دستگاهم زیاد بود و روزی دو سه بار بیست لیتری را پر و خالی می کردم تا اینکه ...

رادیوی کوچکی خریده ام که روزم را با صدای آن شب می کنم . فرکانسش روی رادیو نمایش تنظیم است و خستگی کار را با شنیدن نمایش هایش در می کنم . ساعت 2 که اخبار سراسری پخش می شود اتفاقی گزارشی هست در خصوص آب صابون صنعتی . آقای کارشناس می گوید آب صابون صنعتی فوق العاده برای محیط زیست مضر است و یک لیتر از آن می تواند یک میلیون لیتر آب زیر زمینی را آلوده کند و هفتاد سال طول می کشد تا بازیافت شود . آقای کارشناس می گوید ترکیبی جدید ساخته اند سازگار با محیط زیست و با کارایی به مراتب بیشتر و به صرفه تر . به خودم قول می دهم محتاطانه تر مصرفش کنم .

درست فردای همانروز صبح زود اولین نفری بودم که وارد کارگاه شدم . به سمت دستگاه رفتم تا روشنش کنم که دیدم از مخزن دستگاه یک رگه باریک آب صابون راه افتاده است وسط کارگاه . لابد دوباره اهمال کرده بودم و دیشب آخر وقت بیشتر از ظرفیت توی مخزن آب صابون ریخته ام . اما عذاب وجدانم وقتی صد برابر شد که دیدم یکی از گنجشک هایی که توی سقف سوله خانه دارند به هوای اینکه آب جاری شده از دستگاه خوراکیست یک دل سیر از آن نوشیده و وقتی که رسیدم همانجا کنار آن رگه باریک و سفید آب صابون ، نفس آخرش را کشیده بود .