کفاره

برای کاری رفته بودم تامین اجتماعی .

سر ظهر بود و از ترس اینکه دیر برسم ماشین را اینور خیابان پارک کردم و از پل عابر بالا رفتم و آنطرف خیابان از جلوی مدرسه شاهد عبور کردم و وارد تامین اجتماعی شدم .

در نیمه باز مدرسه و صدای هیاهوی شاد و بی غم بچه ها توی حیاط و موقعیت جغرافیایی مدرسه یک آن مرا برد به بیست سال قبل . وقتی که کلاس دوم راهنمایی بودم و در همین مدرسه درس می خواندم که آنروزها تا کیلومترها اینطرف و آنطرفش خبری از مظاهر تمدن نبود و تنها صدایی که در آن برهوت طنین می انداخت فقط صدای ماشین های عبوری از جاده کنار مدرسه بود و همین هیاهوی شاد و بی غم بچه های توی حیاط ...

یادم نیست چه کلاسی داشتیم اما یکی از بچه ها که به بهانه دستشویی از کلاس بیرون رفته بود موقع برگشتن از قضای حاجت با هیجان در گوش بغل دستی اش چیزی گفت و در مدت کوتاهی تمام کلاس پر شد از پچ پچ و همهمه بچه ها .

معلم علت را جویا شد و یکی از بچه ها دست بلند کرد و گفت : آقا ! یه موتوری دم مدرسه تصادف کرده مرده

تا زنگ بخورد هزار و یک سناریو و قصه برایش نوشته بودیم و به محض نواخته شدن زنگ همه هجوم بردند به طرف در مدرسه . من که دل دیدنش را نداشتم اما بچه هایی که عرض خیابان را طی کرده و از بین انبوه ماشین های نگران ( یعنی در حال نگریستن ) و خودروهای امدادی و پلیس و جمعیت مشغول به تماشا گذشته بودند و صحنه را از نزدیک دیده بودند می گفتند مرد موتور سوار با یک ماشین تصادف کرده و مغزش متلاشی شده است کف آسفالت . یکی می گفت طوری به زمین خورده که نمی شود فرق کله اش را با آسفالت خیابان تمیز داد . از دور می دیدم که یک پارچه سفید انداخته بودند روی یک برآمدگی فرش شده در کف آسفالت و رد خون شتک زده بود به پارچه سفیدرنگی که روی برآمدگی انداخته بودند.

ناظم از پشت بلند گو شروع کرد به داد و بیداد و بچه ها همگی از ترس دویدند توی حیاط و همه مشغول صحبت در مورد مرگ مرد موتوری بودند که عمار یکی از همکلاسی هایم که قد کوتاهی داشت و خیلی سریع و تند تند می دوید وارد حیاط شد . جیب هایش پر بود از سکه طوری که موقع دویدن جرنگ جرنگ می کرد .

نمی دانم کدام شیر پاک خورده ای آمار عمار را گذاشت کف دست ناظم که زنگ تفریح بعد جلوی همه بچه ها یک کشیده محکم حواله صورتش کرد طوری که گوش ما که سیلی را نخورده بودیم هم سوت کشید .

بعد بحث ها از تصادف مرد موتوری منحرف شد به سمت عمار که رفته است و کفاره ای را که مردم برای مرد موتوری انداخته بودند جمع کرده است و این پول حرام است و معصیت دارد . 

شاید دویست سیصد تا سکه یک تومنی و دو تومنی و پنج تومنی توی جیب عمار بود . مجموعا شاید هزار تومن هم نمی شد ولی در آنروزها که لواشک یک تومن بود و نان بربری دو تومن و یک شیشه نوشابه ده تومن این پول به اندازه یک گنج ارزش داشت .

تا آنروز من اسم کفاره را نشنیده بودم جز در یکی از شعرهایی که همیشه بابا زیر لب می خواند و از آن مثل می آورد و می گفت :

کفاره شراب خوری های بی حساب ... هشیار در میانه مستان نشستن است

می دانستم کفاره یک نوع تنبیه شدن و جزا دیدن  است از نوع بدش اما ربطش را به سکه های توی جیب عمار نمی فهمیدم .

معلممان توضیح داد که مردم وقتی می بینند کسی در اثر سانحه مرده است آنجا پول می ریزند . یکجور صدقه دادن برای رفع بلا از خودشان است و آمرزش کسی که جان داده .

القصه ناظم، عمار را مجبور کرد که برود و تمام سکه ها را از همانجا که جمع کرده بریزد و برگردد و عمار هم با چشمهای خیس و پشیمان رفت و پول هایی که با زحمت برداشته بود به جنازه مرد موتوری پس داد و برگشت . اما ما تا مدتها وقتی با سرویس از جلوی مدرسه رد می شدیم سرمان را از شیشه می نی بوس آبی رنگ آقا صادق بیرون می آوردیم شاید نشانه ای از خون مرد موتوری یا کفاره های عمار ببینیم و البته که نه خونی روی آسفالت مانده بود و نه کفاره ای ...

کارم در تامین اجتماعی تمام می شود . از جلوی مدرسه با حسرت عبور می کنم و از پل عابر رد می شوم و پایین می آیم و قفل در ماشین را باز می کنم . سوئیچ از دستم به زمین می افتد و می رود زیر ماشین . خم که می شوم سوئیچ را بردارم چشمم می خورد به سکه ای که زیر ماشین افتاده است . سکه را بر می دارم و یاد خاطره عمار و کفاره میفتم . من درست روبروی در مدرسه ایستاده ام یعنی دقیقا همانجایی که بیست سال قبل جنازه مرد موتوری را زیر یک پارچه سفید دیدم . سکه را پرت می کنم توی جوب و آب آن را با خودش می برد شاید کسی که آن را پیدا می کند نداند که کفاره یعنی چه و خوردنش معصیت دارد و حرام است .